Wat is een geventileerd gevelsysteem?
De onderdelen van een geventileerd gevelsysteem met gevelbekleding
Een geventileerde voorzetgevel kun je bekleden met gevelpanelen. Een belangrijk onderdeel is de draagconstructie die de gevelbeplating moet dragen en de windbelasting moet weerstaan. Bij zowel mechanische bevestiging als verlijming van gevelplaten is de kwaliteit van de draagconstructie cruciaal voor duurzaamheid. Een vlakke draagconstructie is essentieel voor een strakke gevel. De draagconstructie kan van bijvoorbeeld hout of aluminium gemaakt worden. De constructie in de illustratie bestaat uit:
- Draagconstructie (verticaal en eventueel horizontaal regelwerk); draagprofielen voor de bevestiging van de gevelplaten.
- Isolatiemateriaal; wordt eventueel tussen het horizontale regelwerk aangebracht.
- Vochtkerende/dampdoorlatende folie; voorkomt vochtinfiltratie en beschermt het isolatiemateriaal.
- Foamtape; aangebracht op het verticale regelwerk, als afstandhouder voor de lijm en voor de aanvangshechting.
- Lijm; de lijmril wordt naast de foamtape aangebracht.
- Gevelplaat
HORIZONTAAL REGELWERK
Bij het aanbrengen van isolatie in een draagconstructie wordt vaak horizontaal regelwerk gebruikt. Dit wordt bevestigd met hoekstukken en constructieve ankers in materialen zoals beton of metselwerk. De montage van de ankers is cruciaal voor de stevigheid. De dikte van het regelwerk hangt af van de isolatiedikte, met meestal een standaardbreedte van 45 mm.
ISOLATIE EN DAMPFOLIE
Isolatie en de dampfolie zijn niet van invloed op de constructiesterkte, maar zonder folie kan de duurzaamheid verminderen door vochtophoping achter de gevelbekleding. Dit kan resulteren in: Houtrot bij een houten draagconstructie / Verkeerde dampspanningen en kromtrekken van de gevelplaat door ongelijke droging / Vermindering van de isolatiewaarde.
VERTICAAL REGELWERK
Het regelwerk voor gevelplaten moet aan verschillende eisen voldoen, afhankelijk van het materiaal:
- Directe verlijming op een passende houtsoort
- Indirecte verlijming op hout met Rockpanel-stroken
- Metalen regelwerk met roestwerende behandeling
Het regelwerk moet voldoen aan materiaalspecifieke eisen. Daar gaan we onderstaand dieper op in.
Verticaal regelwerk
Het verticale regelwerk vormt de basis voor de verlijming van de gevelplaten. Zeker deze twee aspecten zijn belangrijk:
- De juiste afmeting: Het regelwerk moet dik genoeg zijn voor ventilatie achter de gevelbekleding en breed genoeg voor lijm en foamtape hechting. We adviseren een minimale afmeting voor houten of aluminium verticaal regelwerk van 45 mm voor tussen- en eindregels en 95 mm voor regels ter plaatse van voegnaden.
- Vlakheid: Monteer het regelwerk in één lijn voor esthetiek en om variaties die leiden tot verschillende lijmrildiktes of spanningen te voorkomen. Controleer de vlakheid vóór applicatie; maximaal 2 mm afwijking is toegestaan. Registreer dit voor de Wkb.
Tip: Gebruik voor houten regelwerk hout met een vochtgehalte <18% voor goede primer hechting. Meet het vochtgehalte en documenteer dit voor de Wkb.
Directe verlijming op houten regels
Om een goed verlijmbare en vlakke ondergrond te verkrijgen, moet het houten regelwerk voor de bevestiging vierzijdig geschaafd zijn. Het hout moet hiervoor geschikt zijn. Dit betekent allereerst dat het voldoende sterk moet zijn (ten minste sterkteklasse C18 volgens EN 338). Ook moet het voldoende bestand zijn tegen bijvoorbeeld rotting, schimmelvorming en insecten. In het algemeen wordt verduurzaamd (gewolmaniseerd) vurenhout toegepast. Harshoudende houtsoorten zoals grenen en oregon pine worden afgeraden. Door de harsen uit deze houtsoorten zullen de primer en/of lijm namelijk minder goed hechten. Het gebruik van plaatmaterialen zoals triplex, OSB en MDF is niet toegestaan. Deze plaatmaterialen zijn opgebouwd uit verschillende verlijmde laagjes hout of vezels die door de vochtbelasting kunnen loslaten (delamineren).
Indirecte verlijming op hout met Rockpanel-stroken
De S970 Paneltack S is opgenomen in het EAD 090001-00-040 van Rockpanel, waarmee Rockpanel een Europese Goedkeuring heeft verkregen voor het verlijmen van haar platen met Bostik-lijm. Volgens de EAD moeten eerst Rockpanel-stroken op de draagconstructie worden geschroefd, waar de platen op worden verlijmd. Directe verlijming op hout is niet toegestaan. De voordelen van indirecte verlijming op hout:
- Het houtvochtgehalte en de kwaliteit van de houten draaglatten zijn minder belangrijk.
- Het hout wordt beschermd tegen directe weersinvloeden.
- Bij brand wordt het hout beschermd tegen directe vuurbelasting vanaf de onderzijde.
- Hergebruik van reststroken van gevelplaten wordt mogelijk, waarmee de kleur overeen kan komen met die van de panelen.
- De voorbehandeling van de ondergrond is eenvoudig, snel en milieuvriendelijk.
Deze stroken hoeven voorafgaand aan de verlijming alleen gereinigd te worden met Prep CS met een droogtijd van 10 minuten. Dit kan heel eenvoudig door het oppervlak af te nemen met een gedrenkte doek.
Directe verlijming op metalen regels (aluminium)
Regelwerk kan ook van aluminium of blank staal gemaakt zijn. Deze metaalsoorten moeten vooraf wel behandeld zijn tegen roest.
Metalen profielen worden meestal speciaal voor deze toepassing gemaakt en direct (met ankerbouten) op de betonnen of kalkstenen wand van het gebouw bevestigd. Hierdoor is toepassing van horizontaal regelwerk overbodig. Aluminium wordt het meest toegepast in een legering met magnesium en silicium AW-6060 (AlMgSi 0.5) of AW-6063 (AlMgSi 0.7) volgens EN 755-2. Het aluminium kan geanodiseerd zijn, wat betekent dat het metaal een extra beschermende oxidelaag heeft gekregen.
Het profiel heeft een minimale dikte van 1,5 tot 2 mm. Het isolatiemateriaal wordt tussen de aluminium profielen geplaatst, rekening houdend met voldoende afstand tussen de isolatie en gevelplaat voor de isolatie. Vanwege de thermische uitzetting van aluminium zijn slobgaten nodig, zodat de profielen vrij kunnen werken. De lengte van de aluminium profielen is max. 6 m om te grote uitzettingen te voorkomen. Het maximaal uitzetbaar gedeelte van het profiel is 3,5 m van vast bevestigingspunt tot profieluiteinde.
De voegen tussen de aluminium profielen moeten steeds samenvallen met de voegen tussen de platen. Bij voorkeur worden de voegen op dezelfde hoogte doorgezet. Het aluminium regelwerk wordt voorbehandeld met de (transparante) washprimer Primer Paneltack of de zwarte Prep G Plus. Hou altijd de droogtijd in acht, volgens de verwerkingsvoorschriften.
Ventilatie is heel belangrijk
Een geventileerd gevelsysteem vereist luchtventilatie achter, boven en onder de gevelplaten om:
- Houtrot en metaalcorrosie te voorkomen.
- Kromtrekken van bepaalde gevelplaten door temperatuurverschillen te vermijden.
Er moet voldoende ruimte zijn tussen de gevelpanelen en de achterstructuur voor een ademende gevel. Belangrijk is ook de verluchting onder- en bovenaan het gevelsysteem. Hete lucht achter de panelen moet weg kunnen. Voorkom daarom dat dakranden of straatwerk de ventilatieopeningen boven- of onderaan de gevelbeplating afsluiten. Voor een goede ventilatie moet minimaal aan de volgende eisen worden voldaan:
- Een luchtspouw van minimaal 20 mm met directe buitenopeningen aan de boven- en onderzijde die niet onderbroken mag worden.
- In- en uitstroomopeningen met een minimale grootte van 20 cm²/m¹ voor gevelhoogtes tot 1 m en 50 cm²/m¹ daarboven.
Tip: Verbeter ventilatie door geen horizontale voegprofielen te gebruiken.
Voegen voor de afwerking én ventilatie
Bij de bevestiging van de gevelplaten moet een voeg ter plaatse van de onderlinge plaataansluitingen worden vrijgehouden. Dit zorgt ervoor dat de werking van de platen als gevolg van temperatuurschommelingen en/of vocht kan worden opvangen. Zo voorkom je dat platen tegen elkaar ‘stuiken’ en vervormen. Raadpleeg voor meer informatie de voorschriften van de gevelplaatproducent. Om praktische en esthetische redenen wordt in de praktijk vaak met een voegbreedte van 10 mm gewerkt.
De voegafwerking kan variëren:
- Een open voeg met zwarte Primer SX Black op hout of zwarte Prep G Plus of kleurloze Primer Paneltack op aluminium.
- Een esthetisch geanodiseerd aluminium voegprofiel dat niet het uitzetten, krimpen of de ventilatie belemmert, zonder vochtophoping te veroorzaken.
Andere methoden zijn toegestaan als ze de ventilatie niet hinderen. Technisch gezien is een open voeg beter vanwege minder vervuiling en extra ventilatie, terwijl er weinig regen achter de plaat komt.
Meer weten over gevelplaatverlijming?
Kijk op de themapagina's en download de Paneltack-brochure.